Wielki Post w tradycji chrześcijańskiego wschodu, jest jednym z czterech wielodniowych postów w trakcie roku liturgicznego. Z pozoru kojarzy się nam głównie z okresem wstrzemięźliwości od spożywania niektórych pokarmów i napojów w określone dni tygodnia i z pokłonami, które wykonujemy podczas wielkopostnych nabożeństw. Wielki Post to w głównej mierze czas, który Cerkiew daje nam, aby w jak najpełniej przygotować się do Wielkiej i Świętej Niedzieli Paschy- Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa.
W tekstach liturgicznych okres Wielkiego Postu jest często nazywany Wiosną Duszy. Tym samym Cerkiew zachęca nas abyśmy rozpoczynając okres Wielkiego Postu odrzucili od siebie smutek, złość i nienawiść i tym samym radowali się okresem Wielkiego Postu danego nam “ku oczyszczeniu dusz i ciał, ku opanowaniu namiętności, ku nadziei zmartwychwstania” ( Fragment Modlitwy przed Amboną podczas Liturgii Uprzednio Poświęconych Darów w tłumaczeniu ks. Henryka Paprockiego)
Okres Wielkiego Postu w tradycji bizantyjskiej jest okresem aliturgicznym. Oznacza to, że od poniedziałku do piątku w cerkwiach nie sprawuje się Boskiej Liturgii. Wyjątkiem od tej zasady jest święto Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy, które obchodzić będziemy w tym roku w środę 7 kwietnia. Jednak ze względu na fakt, że niezbędnym pokarmem każdego chrześcijanina jest Święta Eucharystia, w Cerkwiach w środy i piątki Wielkiego Postu jest sprawowana Liturgia Uprzednio Uświęconych Darów.
Jest to nabożeństwo zbudowane na fundamencie Nieszporów jednak wzbogacone pewnymi elementami, takimi jak czytanie 18 katyzmy (składającej się z psalmów od 119 do 133), śpiewanie naprzemiennie przez celebransa i wiernych wersetu psalmu 140, z charakterystycznym refrenem “Niech modlitwa moja wznosi się jak dym kadzidlany przed Tobą, podniesienie rąk moich, jak ofiara wieczorna.”, oraz udzielanie Komunii Świętej, konsekrowanej podczas Niedzielnej Boskiej Liturgii. W naszej Parafii Liturgia Uprzednio Poświęconych Darów odprawiana jest w każdą środę Wielkiego Postu o godzinie 17.
W pierwszym Tygodniu Wielkiego Postu, który jest już za nami od poniedziałku do czwartku w Cerkwiach podczas Wielkiej Komplety był czytany Kanon Pokutny św. Andrzeja z Krety, zwany często “pokłonami”, co ma swoje źródło w dużej ilości pokłonów, które składamy podczas tego nabożeństwa. Opisuje on udrękę duszy ludzkiej, która samowolnie oddaliła się od Boga i wybrała drogę nieprawdy, ale także ponagla do pokuty i pokajania się przed Bogiem za grzechy i nieprawości.
W tym roku po raz pierwszy w historii naszej parafii nabożeństwu Wielkiej Komplety z Kanonem Pokutnym Andrzej z Krety przewodniczył ordynariusz naszej eparchii Olsztyńsko-Gdańskiej biskup Arkadiusz Trochanowski.
Istotne miejsce w wielkopostnej formacji odgrywa również zapewne najsłynniejsza modlitwa wielkopostna, autorstwa św. Efrema Syryjczyka, którą recytujemy zarówno po zakończonych nabożeństwach wielkopostnych, jak i podczas indywidualnej modlitwy w domach. Podczas odmawiania tej modlitwy czynimy zarówno pokłony do ziemi, jak i tak zwane małe pokłony polegające na głębokim schyleniu głowy i wykonaniu znaku krzyża
Celem Wielkiego Postu nie jest jednak jedynie udział w nabożeństwach i wymienionych powyżej praktyk pokutnych, ale przede wszystkim wewnętrzne nawrócenie każdego człowieka do którego każdy chrześcijanin powinien nieustannie dążyć. Wielki Post ma również przygotować nas do świadomego przeżycia Wielkiego Tygodnia i Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego.
Podejmijmy zatem z radością wielkopostny trud i w miarę naszych możliwości korzystajmy z nabożeństw, które daje nam Cerkiew.